Ban de teflonpan

Ik wilde eigenlijk al tijden een oude gietijzeren braadpan. Eentje zonder emaille-laagje omdat ik er een anti-aanbakpan van wil maken. En volledig van ijzer, zonder bakelieten handgrepen, zodat ie in zijn geheel in de oven kan. Tijdje actief op zoek geweest maar het leek wel of dat type opgekocht wordt door handelaren. Laten opsturen via Marktplaats vond ik geen goed idee, de pannen zijn breukgevoelig, en ben bang dat er dan toch een emaille of teflonlaagje op zit.
Afgelopen weekend heb ik er eentje, met dochter op theelepeltjesjacht bij de kringloop, in de gewenste maat gevonden! Weliswaar met wat roestputjes, maar dit is wellicht de reden dat ie er nog stond.

Andere dochter is vorig jaar op kamers gegaan en daar was een gietijzeren pan die bijna iedere dag gebruikt werd. Toen de eigenaar verhuisde nam ie de pan mee. Schoonmoeder in spe van dochter had nog zo'n pan staan die ze niet gebruikte. Die maakte ze schoon, brandde ze in voor gebruik, werd toen enthousiast van de verhalen van dochter en tikte nog zo'n zelfde pan op de kop voor haarzelf. Zij hebben nu allebei een echte Hackman. Die van mij is merkloos.

Ik maakte de pan schoon met een sopje en schuursponsje. In het midden zat een keiharde spiegelgladde laag (veelgebruikt waarschijnlijk) die ik met staalwol zover mogelijk heb weggehaald. Vervolgens heb ik de pan goed uitgespoeld, afgedroogd en kurkdroog laten worden in de zon.

Nieuwe of grondig schoongemaakte gietijzeren pannen moet je inbranden voordat je ze gebruikt. Als je googelt kom je uitgebreide instructies tegen. De een zweert bij lijnolie, terwijl de ander zegt dat je beter arachideolie kunt gebruiken omdat die tegen hogere temperaturen kan. Oventemperatuur varieert van 150 tot 230 graden. Soms was één uur op 200 graden voldoende, bij de gebruiksaanwijzing van IKEA staat drie keer herhalen op maximaal 150 graden. Zonder oven kwam ik ook tegen: Pan insmeren met olie en op het vuur zetten tot het walmt, iets af laten koelen, schoon vegen met keukenpapier en herhalen.

Ik denk dat het niet zoveel uitmaakt allemaal. Gietijzer is iets poreus en je moet zorgen dat de poriën verzadigd zijn met vet voordat je hem gebruikt. Hoe meer je de pan gebruikt, hoe sterker de anti-aanbaklaag wordt.

Volg bij een nieuwe pan de gebruiksaanwijzing. Een oude pan brand je na een grondige schoonmaakbeurt opnieuw in. Dat doe je door de schone, kurkdroge pan in te smeren met olie, de overtollige olie weg te vegen met keukenpapier en de pan een uurtje in de oven te zetten. Eventueel herhalen, net zolang totdat je weer een waterafstotende laag hebt.

Ik gebruikte arachideolie en zette de pan een uur op 200 graden in de oven. Ik had hem braaf ondersteboven gezet met aluminiumfolie eronder (dat las ik overal) maar dat bleek overbodig. Er is geen druppel uitgelopen. Vlak voor gebruik heb ik hem nogmaals ingeolied, verhit op het gasfornuis en schoongewreven met keukenpapier. Ik maakte een stevige curry en waar ik voorheen regelmatig moest roeren om te voorkomen dat ie aankoekt was dat nu totaal overbodig.

Gebruik van een gietijzeren pan:

• Laat de pan met vet of olie altijd goed op temperatuur komen. Dan schroeit vlees, vis of groenten snel dicht, blijven sappen beter erin en bakt het minder snel aan.
• Pas op met hoge temperatuurwisselingen. Laat langzaam opwarmen. Doe geen koud water in een gloeiend hete pan.
• Pas op met alles dat vet oplost. Gebruik geen zeep, soda of azijn om schoon te maken. Bij nieuwe pannen die nog geen stevige anti-aanbaklaag hebben voorzichtig zijn met zure gerechten als tomatensaus en zuurvlees.
• Pas op met roest. Laat geen waterige gerechten in de pan staan. Berg de pan altijd kurkdroog op. Smeer een drupje olie in de pan als je hem even niet gaat gebruiken.

Schoonmaken:

• Veeg de pan na gebruik schoon met een doekje of gebruik water met een borstel. Bakpannen kun je schoonsteken met een plamuurmes.
• Is de pan zo vies dat je hem zo niet schoon krijgt? Kook hem uit met zout of brand de resten eruit in de oven (pyrolyse).
• Nog steeds niet schoon? Gebruik alles wat je denkt nodig te hebben en brand de pan opnieuw in.

Een gietijzeren pan is onverslijtbaar en de anti-aanbaklaag wordt alleen maar beter. Pannen met teflon daarentegen.... dus zodra ze aan vervanging toe zijn. Koop een gietijzeren exemplaar!